İlaç (Pestisit) Kalıntıları

BKÜ içindeki pestisitler; tarım ürünlerine tarlada ve depolarda zarar veren ve önemli oranda verim kaybına yol açan bitki hastalık, zararlı ve yabancı otlarını kontrol etmek ve bunların ürünlere vermiş olduğu zararları önlemek amacıyla kullanılmak zorunda kalınan maddelerdir. Bitki Koruma ürünlerinin uygulanmasından sonra, bunların içinde bulunan aktif maddenin, metabolitlerinin ve bozunma ürünlerinin bitkide, ürün üzerinde veya ürün içinde, toprakta ve suda kalabilen ve analizlerle tespit edilebilen miktarlarına da “Pestisit Kalıntısı” denir.

Bitki Sağlığı hizmetlerinde kullanılan BKÜ’lerinin uygulama dozu, uygulama sayısı ve sıklığı, tarımsal ürün üzerindeki kalıntı miktarının seviyesini etkilediği için, BKÜ uygulamalarının çok iyi yapılması, bunun için de sertifikalı uzmanlarca uygulama yapılması çok önem arz eder. Bu sayede hem beklenen etki görülebilir hem de ürün üzerinde minimum miktarda pestisit kalıntısı bulunması sağlanarak güvenli gıda üretimi de gerçekleştirilmiş olur. Gıdalarımızda yasal olarak bulunmasına izin verilen pestisit kalıntıları belirlenir ve resmî gazetede yayınlanır. Bu pestisit kalıntı miktarlarına MRL (Maksimum Rezidü Limiti) denir.

Maksimum Rezidü Miktarı, MRL, nasıl belirlenir?

Pestisitlerin gıdalarda yasal olarak bulunmasına izin verilen MRL’nin tespit edilmesinde oldukça güvenli bir yol izlenmektedir.

Öncelikle bir pestisit aktif maddesinin, “deney hayvanlarında gözlenebilen hiçbir yan etki göstermeyen dozu” yani NOEL (gözlenebilen hiçbir yan etki göstermeyen doz) değeri mg/kg olarak belirlenir. Daha sonra toplumdaki çocuk veya doğmamış bebekler gibi hassas gruplar da dikkate alınarak, değerlendirme sırasındaki mevcut bilgiler ışığında, bir bireyin vücut ağırlığı esas alınarak, tüketicinin tüm yaşamı boyunca gıdalarla günlük olarak alabildiğinde, o tüketiciye fark edilebilir herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyen “günlük alınabilecek madde miktarı” yani ADI (The acceptable daily intake)tespit edilir. Bunun için NOEL değeri, bir güvenlik faktörüne (genellikle de 100’e) bölünerek ADI değeri (mg/kg veya ppm) bulunur. Daha sonra ise, İyi tarım uygulamaları ve bu ADI değerleri dikkate alınarak, o pestisitin MRL (mg/kg; ppm) tespit edilir ve resmi gazetede yayınlanır. Türkiye’nin de bir MRL listesi mevcuttur.